فهرست ترجمه‌ها و تحقیق‌های استاد رسول جعفریان

احوال ملوک التتار المغول، تألیف در 658، حسین بن علی بطیطی استرآبادی، مقدمه و تصحیح رسول جعفریان، قم، نشر مورخ، 1394(چاپ دوم با اصلاحات: 1396. این اثر، بر اساس نسخه منحصر بفرد تصحیح شده و گزارش یک عالم شیعه از حمله مغول و سقوط بغداد، تنها دو سال پس از سقوط این شهر است.
اسلام خالص (بحثی دربارهٔ تاریخ لباس روحانیت)، محمدعلی مبارکه‌ای، به کوشش رسول جعفریان، قم، مورخ، 1394. نویسنده از روحانیون مبارز دوره رضاشاه است، اما در این رساله بحثی درباره لباس روحانیت دارد و تلاش می‌کند نشان دهد که این لباس در طول تاریخ تطور داشته و یکنواخت نبوده است.
اسنادی از خاندان روضاتیان، قم، انصاریان، 1382. مجموعه از چند هزار نامه که در طول سالیان برای خاندان روضاتی (بیشتر از زمان مرحوم چهارسوقی که در اصفهان ریاست داشت) آمده بود، در اختیار استاد عزیزم مرحوم سید محمدعلی بود. آنها را بخش بخش در اختیار بنده گذاشتند تا مجموعه‌ای را برای نشر انتخاب کنم. این حاصل آن انتخاب بود.
اسئله سلطانیه: پرسشهای فقهی شاه سلطان حسین از آقا جمال خوانساری، قم، مورخ، 1396. اهمیت این رساله که حاوی 74 پرسش فقهی از دربار صفوی و پاسخ‌های بعضاً مفصل آقا جمال است، روشن است. بیشتر به عنوان یک اثر برای نشان دادن مسائل فکری این دوره بنده منتشر کرده‌ام نه اینکه از روی تخصص در فقه باشد.
اسئله یوسفیه یا مکاتبات میریوسف علی اخباری با قاضی نورالله شوشتری، تهران، کتابخانه مجلس شورای اسلامی، 1388. شاید نزدیک به دو دهه قبل این رساله را آقای استاد حسین مدرسی به بنده معرفی کردند. همان زمان هم بخشی را آماده کردم، اما انجام نشد تا نسخه‌ای بسیار خوب در مجلس یافت شد. کار جدیدی صورت گرفته و منتشر شد. چقدر اثر مهمی در نشان دادن تفاوت‌های بینش اخباری و اصولی در داخل تشیع است.
اطلس الشیعه، (ترجمه عربی) رسول جعفریان، ترجمه سیف علی، نصیر الکعبی، تهران، الهدی، سوره مهر، مورخ، (نجف) المرکز الاکادیمی للابحاث، 1392
انجیل نادری، ترجمه میرزا مهدی استرآبادی، تهران، نشر علم، 1388. مدت‌ها برای مجوز مانده بود تا بالاخره برای هزار نسخه و آن هم یک بار مجوز یافت.
انقلاب الاسلام بین الخواص و العوام، محمد عارف اسپناقچی پاشازاده، قم، دلیل، 1379. این شخص، مترجم ظل السلطان برای ترجمه آثار چاپ استانبول بود. این اثر تألیف ترجمه و از کارهای خوب اوست. از وی چندین کتاب دیگر هم هست که هنوز رنگ چاپ به خود ندیده است.
بحران آذربایجان، خاطرات حاج میرزا عبدالله مجتهدی تبریزی، تهران، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، 1381. خاطرات مرحوم مجتهدی از سال 1324 ـ 1325 دوره تسلط پیشه‌وری بر آذربایجان، بسیار عالی و نفیس، و کم‌نظیر در روشن کردن بسیاری از وقایع آن سال.
برگهایی از تاریخ حوزه علمیه قم، حاوی هشت گزارش از حوزه علمیه در دهه بیست و سی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1381. این هم از دل کتاب جریان‌ها درآمد، اطلاعاتی است درباره حوزه علمیه قم از منابع مختلف و بیشتر مطبوعاتی که بسیاری از آنها بس مهم است.
بقاء و زوال دولت در کلمات امام علی (ع)، عبدالکریم قزوینی، قم، کتابخانه آیهالله مرعشی، 1371.
بینش غرض آفرینش، فاضل هندی (چاپ شده در احوال و آثار بهاءالدین فاضل هندی)، قم، انصاریان، 1374. بجز شرح حال فاضل هندی، چند رساله هم از وی در این کتاب چاپ شده است.
پنجاه سفرنامه حج قاجاری، تهران، نشر علم، 1389. از سال 1373 تصحیح و انتشار سفرنامه‌های حج را آغاز کردم. از دوره صفوی، تعداد اندکی مانده که بهترین آنها همان سفرنامه منظوم حج از بانوی اصفهانی است. بعدها چند متن از نظم و نثر دیگر هم از دوره صفوی تصحیح کردم. اما از دوره قاجار، شمار زیادی سفرنامه مانده بود. برخی تصحیح و چاپ شده و بیشتر خطی مانده بود. بسیاری از خطی‌ها را در طول سالیان چاپ کردم. زمانی به فکر افتادم تا ادبیات سفرنامه حج قاجاری را یکجا عرضه کنم تا کار بر مراجعان آسان‌تر شود. نتیجه انتشار یک مجموعه هشت جلدی تحت عنوان پنجاه سفرنامه حج قاجاری بود که نشر علم منتشر کرد. اندکی بعد یک مجموعه چهارده سفرنامه‌ای توسط هم نشر علم منتشر شد و بعد هم یک مجموعه شانزده سفرنامه‌ای که نشر مورخ در قم چاپ کرد. جمعا هشتاد سفرنامه شد. بیشتر اینها تصحیح بنده و شماری هم از دیگران بود که نامش همانجا در آغاز سفرنامه‌ها آمده است. (فهرست اینها را در پایان همین کارنامک ملاحظه فرمایید).
تاریخ دخانیه، شیخ حسن کربلائی (چاپ اول در مجموعه سده تحریم تنباکو) تهران، امیرکبیر، 1373، چاپ دوم به طور مستقل، قم، الهادی، 1377، چاپ سوم مرکز اسناد انقلاب اسلامی. طبعاً چاپ اخیر از همه کامل‌تر بود و نسخه‌های بیشتری در صحیح آن دیده شد. شیخ حسن در اصل اصفهانی و از بهترین شاگردان میرزا و به یقین یکی از نیرومندترین مورخان تک نگار دوره قاجاری است.
تاریخ محمدی، شیخ حسن کاشی، قم، کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران، 1377. تاریخ منظوم دوازده امام از قرن هشتم هجری و البته منتسب به شیخ حسن کاشی است. در واقع، اولین کتابی که کاملا به شعر فارسی زندگینامه معصومین را نوشته همین است. این اثر از دوره ایلخانی است.
تاریخ مکه (ترجمه)، احمد السباعی، تهران، مشعر، 1385. سال 1384 که دیگر نتوانستم در پژوهشگاه حوزه و دانشگاه بمانم و مرخصی بدون حقوق گرفتم، سه ماه روزها در تهران (آپارتمان ما در شهرک قائم)، مشغول ترجمه این اثر مفصل و خوب بودم که بحمدالله تمام و چاپ شد.
تحفه الحرمین، یوسف نابی، ترجمه رافع، میقات، ش 49، پاییز 1383. گزارش ترکی که به عربی ترجمه شده بود و من به فارسی درآوردم. در طول بیست و اندی سال که از انتشار مجله میقات می‌گذرد، در بیش از نود درصد از آن مقاله داشته‌ام. بسیاری در همین مجموعه مقالات آمده و ممکن است مطالبی هم باشد که نیامده باشد. در این فهرست از مرور بر آنها مگر به استثنا، صرف نظر کردم.
تحفه العالم در اوصاف و اخبار شاه سلطان حسین صفوی، میرزا ابوطالب فندرسکی، تهران، کتابخانه مجلس، 1388. از آثار منحصر درباره سلطنت شاه سلطان حسین که البته شامل همان چند سال اول سلطنت اوست.
تذکره الطریق فی مصایب حجاج بیت الله العتیق، حافظ محمد عبدالحسین کرناتکی، (کار مشترک با خانم اسراء دوغان)، قم، نشر مورخ، 1386. این سفرنامه یکی از بهترین و کهن‌‌ترین سفرنامه‌های فارسی از دوره قاجاری است. متن آن اخیرا به عربی هم ترجمه شد.
ترجمه اناجیل اربعه، محمدباقر خاتون آبادی، تهران، دفتر نشر میراث مکتوب، 1374. (ترجمه چهار انجیل همراه با نقد آنها). یافتن این کتاب برایم بسیار جالب بود. ملاباشی عصر صفوی، به ترجمه چهار انجیل از روی متن عربی به احتمال چاپی حلب، اقدام کرده است. دو نسخه کاملاً شبیه به هم یافتم. یکی در اختیار استادم آقای روضاتی و دیگری در کتابخانه مرعشی بود. اول چاپی محدود در قم شد و بعد میراث مکتوب که آن زمان تازه یکی دو سال بود، کارش را شروع کرده بود، منتشر کرد.
ترجمه شرح و نقد سفر پیدایش تورات (سیف المؤمنین فی قتال المشرکین)، علی قلی جدید الاسلام، قم، انصاریان، 1375. آنتونیو دوژزو، کشیش پرتغالی که در اصفهان می‌زیست، مسلمان شد و این کتاب را در نقد ترجمه و محتوای سفر پیدایش تورات نوشت. اخیرا که این یادداشت را می‌نویسم، مقاله درباره وی انتشار یافته است. آقای روضاتی هم جایی نوشت که کوچه علی قلی بیگ در خیابان طالقانی اصفهان، به احتمال به نام وی بوده است. او در سال‌های اخیر دوره صفوی، دیلماج یعنی مترجم دربار صفوی بود.
تشیع در اندلس، (ترجمه از عربی) مؤلف محمود محمد مکی و عزالدین عمر موسی، قم، انصاریان، 1376. کتابچه کوچکی حاوی دو مقاله درباره تشیع در اندلس که بیشتر مقصود جنبه‌های ادبی تشیع است.
تقویم‌های رایج و نارایج در ایران (بخشی از نزهه القلوب مستوفی) مقدمه و بازنویسی رسول جعفریان، قم، مورخ، 1395.
جامع المقدمات: شامل 277 مقدمه بر کتاب‌های منتشره توسط کتابخانه مجلس، تهران، نشر علم، 1392. هیچ وقت دلم نمی‌خواست بر کتاب‌های دیگران مقدمه بزنم، چون آن را نوعی خودخواهی و تعدی به حقوق نویسنده می‌دانستم، ولو خودش درخواست کرده باشد. اما طی این چهار سال مجلس، مجبور شدم این قدر مقدمه بنویسم و اوراق را سیاه کنم.
جامعه شیعه نخاوله در مدینه منوره، ورنر انده، با چهار ضمیمه، قم، دلیل، 1379. ابتدا به صورت مقالاتی در مجله میقات چاپ و سپس با افزوده‌هایی از برخی از سفرنامه‌های فارسی درباره شیعیان نخاوله، به صورت مستقل منتشر شد.
جشن نامه استاد سید احمد اشکوری، تهران، نشر علم، 1392. شامل چهل و شش مقاله و رساله که برخی با تصحیح بنده است و البته اگر چیزی از بنده باشد در مقالات و رسالات یا مجموعه‌های دیگر آورده‌ام.
جشن نامه استاد محمد علی مهدوی راد (با 25 مقاله از دوستان مختلف و این بنده خدا)، به کوشش رسول جعفریان، قم، نشر مورخ، 1391.
جشن نامه آیت الله رضا استادی، قم، مورخ، 1393 (شامل چهل و یک مقاله و رساله).
جشن نامه آیت الله شیخ ابراهیم امینی، (شامل بیست و هشت مقاله) به کوشش رسول جعفریان، قم، نشر مورخ، 1394.
چهارده سفرنامه حج قاجاری دیگر، [به عنوان مجلد نهم سفرنامه‌های قاجاری)، تهران، علم، 1392. فهرست آنها را ذیل عنوان سفرنامه‌های حج قاجاری که جمعا هشتاد سفرنامه است، آورده‌ام).
حاج مهدی سراج انصاری، ستاره‌ای درخشان در مطبوعات دینی، تهران، 1382. این کار از دل کتاب جریان‌ها برآمد. حاج سراج شخصیت قابل احترامی بین سال‌های 1320 تا 1340 بود. آثاری داشت و این کتاب مروری بر افکار و تلاش‌های است. شماری از دست نوشته‌ها و اسناد وی را در خانه نواده دختری وی در تهران یافتم و از آنها هم استفاده کردم. مراسمی هم به عنوان جشنواره مطبوعات «سراج» در قم برای یک سال برگزار شد که فرزندش هم از مشهد آمد. این کتاب هم به همان مناسبت چاپ شد.
الحاوی فی رجال الشیعه الامامیه، یحیی بن ابی‌طی، تدوین و بازسازی، رسول جعفریان، قم، کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران، 1379. این کتابچه در دو مقاله در مجله تراثنا منتشر شد و سپس به صورت یک کتابچه البته نه به صورت رسمی بلکه تکثیری در صد نسخه منتشر شد.
خورشید جی، مجموعه مقالات درباره منطقه جی، سلمان فارسی و خوراسگان، اصفهان، شورای شهر خوراسگان، 1384، قرار بر بزرگداشتی برای سلمان فارسی که گفته می‌شود از جی اصفهان بوده، یعنی همین خوراسگان تا منطقه شهرستان فعلی، برگزار شود. چند کتاب منتشر شد که کارهای علمی آن را هم بنده انجام می‌دادم. این اثر هم مجموعه مقالات در این باره است که عمده‌اش را خودم نوشتم.
ده رساله فیض کاشانی، اصفهان، کتابخانه امیرالمؤمنین (علیه السلام) 1371. این هم از کارهایی بود که به مناسبت فعالیت‌های پژوهشی من در دوره صفوی پدید آمد. رساله‌هایی که اطلاعات تاریخی داشت در اینجا آمد. یکی از بهترین آنها شکوائیه بود. بعدها مکرر مورد استفاده قرار گرفت.
دو سفرنامه حج از مرجانی و مدیرالدوله، تهران، نشر مشعر، 1387 (در سفرنامه‌های حج قاجاری آمده است).
دوازده رساله فقهی دربارهٔ نماز جمعه از روزگار صفوی، قم، انصاریان، 1381. از کارهایی من در پروژه مفصل صفویه و دین، مجموعه‌ای از رساله‌های فقهای آن دوره درباره نماز جمعه، با مقدمه‌ای مبسوط در این باره.
دولت عثمانی از اقتدار تا انحلال، اسماعیل احمد یاغی، دفتر همکاری حوزه و دانشگاه، قم، 1379. این کتاب را در یک سفر حج در مکه و مدینه ترجمه کردم. خاطرم هست که آخرین پاراگراف آن را در جده و در حین بازگشت نوشتم. بعدها مرتب به عنوان کتاب درسی و امتحانی از آن استفاده شد.
ذخیرهالاخره، علی بن محمد سبزواری، قم، انصاریان، 1375. یک متن در دعاها و زیارات شیعی از قرن ششم هجری که اثری از تاریخ تشیع در ایران است.
ذروه العلیا فی سیره المصطفی با نام سیره داستانی رسول خدا، کازرونی، تصحیح، تهران، علم، 1388. یک اثر داستانی در سیره نبوی و بسیار مفصل از ادبیات فارس قرن هفتم و هشتم هجری و در اصل ترجمه همان ذروه العلیا که به ابوالحسن بکری منسوب است.
رد صوفیه، محمد علم الهدی، پسر فیض کاشانی، قم، مورخ، 1397
رساله در پادشاهی صفوی، محمد یوسف ناجی، با همکاری خانم فرشته کوشکی، تهران، کتابخانه مجلس، 1387 (اثری نفیس در فقه سیاسی دوره صفوی).
رساله در شرح احوال میرزای شیرازی، تهران، امیرکبیر، چاپ شده در کتاب «سده تحریم تنباکو» 1373.
رساله طب الممالک، اثری سیاسی در تحلیل علل سقوط دولت صفوی و راه حل بازگشت آن به قدرت، قم، کتابخانه مرعشی، 1371. طب الممالک از آثار ذهبی‌ها و به قلم قطب الدین نیریزی است که نسخه منحصر آن در کتابخانه بروجردی در قم بود. بعدها در مجموعه صفویه درج شد.
رسائل حجابیه، مشتمل بر سی و سه رساله و چند گفتار، 2 ج، قم، دلیل، 1380. مجموعه‌ای حاوی 33 رساله درباره حجاب، میانه سال‌های 1296 ـ 1348ش. از رساله فخر الاسلام تا مسأله حجاب آقای مطهری. این مجموعه دو جلدی در بالغ بر 1600 صفحه، گزارش تمامی منازعات فکری و فقهی و سیاسی پیرامون حجاب را دارد. بخش پایانی آن اشعاری است که له یا علیه حجاب سروده شده است.
رسائل سیاسی ـ اسلامی دوره پهلوی، 2 جلد، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1384. دو جلد مشتمل بر چندین کتاب و رساله درباره فکر سیاسی در دوره پهلوی، مجموعه‌ای کم نظیر که کمک مهمی به افکار سیاسی ـ مذهبی پیش از انقلاب دارد. این کار از دل کتاب جریان‌ها برآمد. سه جلد بود، اما مرکز اسناد، حاضر نشد برخی از رسائل از جمله کتاب قلمداران را درباره حکومت اسلامی منتشر کند. در نتیجه دو جلد شد و به این شکل. همان زمان متن سه جلدی را هم در 4shared گذاشتم. متن رساله‌های تصحیح شده عبارت است از: شکست کسروی یا نسبت اسلام و دمکراسی از سید نورالدین شیرازی، اسرار هزار ساله و شیعیگری و نقدهای آنها، اعلامیه فدائیان اسلام، سیستم حکومت اسلامی از یحیی نوری، منشور نهضت اسلامی یا برنامه عمل از جلال الدین فارسی، ولایت فقیه امام خمینی، نظام حکومت در اسلام از آیت الله صادق روحانی، برنامه حکومت اسلامی، مجموعه‌ای از اعلامیه‌ها و بیانیه‌ها. چنان که اشاره شد در این مجموعه دو جلدی، حکومت اسلامی قلمداران نیز تصحیح شده بود که مع الاسف چاپ نشد.
رفیق توفیق، محمد علی قزوینی، به کوشش رسول جعفریان، قم، مورخ، 1396. یک رساله سیاسی بی‌نظیر از اواخر دوره صفوی که حاوی اطلاعات منحصر بفردی ازوضع اجتماعی وسیاسی واقتصادی این دوره هست.
رقابت عباسیان و فاطمیان در سیادت بر حرمین شریفین، سلیمان الخرابشه، تهران، مشعر، 1385. ترجمه یک کتاب عربی درباره رقابت عباسیان و فاطمیان در سیادت بر حرمین است که چند قرن ذهن آنها را به خود مشغول کرده بود. من در ادامه کارهای مربوط به حج آن را ترجمه و منتشر کردم.
روزنامه سفر حج، بانو علویه کرمانی، قم، نشر مورخ، 1386. از بهترین سفرنامه‌های حج قاجاری از یک زن کرمانی که بعدها نام وی هم دانسته شد. مرحوم باستانی هشت گزارش از این کتاب در روزنامه اطلاعات منتشر کرد. زمانی که کتاب نشر شد، نام مؤلف را نمی دانستیم و آقای باستانی هم با همه تلاش بدست نیاورد. بعدها دوستی از کرمان نوشت که ایشان عالیه خانم، همسر آقای شاپورخان پسر عباسقلی است. این خانم، برادرزاده، میرزا جواد است که از شیراز به کرمان آمد و امام جمعه آنجا بود.
سفرنامه حج منصور، تهران، نشر علم، 1388.
سفرنامه حج میرزاعلی اصفهانی هسته‌ای، (چاپ شده در بسوی ام‌القری)، تهران، نشر مشعر، 1383.
سفرنامه عتبات و مکه، وقار الدوله همسر ناصرالدین شاه، (به همراه آقای کیانی هفت لنگ)، تهران، نشر علم، 1389.
سفرنامه مکه (مسالک السالکین) کیکاوس میرزا پسر فتحعلی شاه، سفر در سال 1253 ق، تهران، نشر علم، 1394.
سفرنامه مکه محمد ولی میرزا، چاپ شده در بسوی ام‌القری)، تهران، نشر مشعر، 1373.
سفرنامه مکه، حاجی سلیم خان تکابی، قم، نشر مورخ، 1388 .
سفرنامه مکه، حسام السلطنه، تهران، نشر مشعر، 1374 .
سفرنامه مکه، دو سفرنامه از سال‌های 1260 (از میرزا جلایر) و 1299 (از مؤلفی ناشناخته)، قم، نشر دلیل ما، 1384 .
سفرنامه مکه، سیدمحمدرضا طباطبائی تبریزی، قم، نشر مورخ، 1386.
سفرنامه مکه، میرزا عبدالحسین خان افشار، تهران، 1386 .
سفرنامه منظوم حج، زوجه میرزا خلیل رقم نویس (اردوبادی)، تهران، نشر مشعر، 1374. نخستین بار راهنمایی استاد حسین مدرسی سبب آشنایی من با این مجموعه نفیس در دانشگاه تهران شد که بخشی از آن همین سفرنامه بود. بعده مقاله‌ای درباره آن مجموعه که همه‌اش متن‌هایی از اردوبادی‌های دوره صفوی است که در دبیرخانه این دولت کار می‌کردند، نوشتم. آخرین چاپ این اثر که همراه با نقاشی‌ها و نقشه‌ها منتشر شده، توسط سازمان جغرافیایی (وابسته به زوارت دفاع ونیروهای مسلح) در سال 1386 است.
شانزده سفرنامه حج صفوی و قاجاری دیگر، به کوشش رسول جعفریان، قم، مورخ، 1395. فهرست سفرنامه‌های آن را ذیل مجموعه سفرنامه‌های حج قاجاری آوردم.
صور منطبعه، ملاعبدالکریم بن ملامحمد طاهر قمی، (چاپ شده در احوال و آثار بهاءالدین فاضل هندی)، قم، انصاریان، 1374 .
عطائیه در فقه شیعه به نام عطاملک جوینی، بر اساس نسخه منحصر بفرد قونیه، قم، نشر مورخ، 1394. اثری در فقه شیعه امامیه از قرن هفتم که مولف نامعلوم است. علت چاپ این اثر، ارائه آن به عنوان یک سند درباره تشیع اثناعشری در ایران است، زیرا یک اثر فقهی فارسی از یک دوره مهم تاریخی است. شبیه آنچه درباره کفایه الانام گذشت.
علم المحجه، محمد حسین ممقانی، به کوشش رسول جعفریان، قم، مورخ، 1396 (شرحی از منازعات شیخیه و متشرعه تبریز در سال 1285ق)
فتوح الحرمین، (توصیف آثار تاریخی مکه ومدینه و فلسفه مناسک حج)، محیی لاری، قم، انصاریان، 1373. این نسخه با نقاشی‌های اصلی چاپ شد. البته نسخه چندان خوبی نبود. سال‌ها بعد، تصاویر مجموعه‌ای از نسخه‌های فتوح الحرمین را با توضیح تاریخی تحت عنوان نگار و نگاره منتشر کردم.
فرائد الفوائد، محمد زمان بن کلب علی تبریزی، تهران، دفتر میراث مکتوب، 1373
فضائل علی بن ابی‌طالب و الولایه، (بخش های برجای مانده) محمد بن جریر الطبری، قم، دلیل، 1379. این اثر بازسازی کتاب الولایه طبری است که تا زمان ابن کثیر و ذهبی بوده است. یک تلخیص از اصل کتاب که توسط ذهبی انجام شده باقی مانده که استاد ما مرحوم آقاعزیز طباطبائی آن را منتشر کرد.
قواعد السلاطین، عبدالحسیب علوی، کتابخانه مجلس، 1384. اثری از متون سیاسی عصر صفوی و از نوادگان میرداماد و محقق کرکی.
کتاب الاخبار، علی بن محمد نوفلی، قم، نشر حبیب، 1387. نویسنده از اصحاب امام هادی ع و از مورخان برجسته میانه قرن سوم هجری است. مسعودی از این کتاب یاد و مطالبی نقل کرده است. منابع دیگر هم به وفور از او مطالب تاریخی درباره علویان نقل کرده‌اند. این کتاب بازسازی الاخبار اوست.
کتاب مبین در ترجمه و تفسیر قرآن کریم، نورالدین کاشانی (به سال 1120)، به کوشش رسول جعفریان، اصفهان، مرکز رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان، 1393. ترجمه‌ای بسیار نفیس از قرآن که بر اساس نسخه منحصر به فرد مترجم که نوه برادر فیض کاشانی است، به انجام رسید.
کتابچه نیشابور، میرزا حسین بن عبدالکریم درودی، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی، 1381. از مجموعه رسائل جغرافیایی بلاد از زمان ناصری.
کتابخانه ابن طاووس، ترجمه با همکاری علی قلی قرائی، قم، کتابخانه مرعشی، 1371. این اثر نفیس را طی چند ماه همراه دوستم آقای علی قلی قرائی که از میانه دهه شصت با ایشان آشنا شدم، ترجمه کردیم. ایشان سال‌ها مدیر التوحید انگلیسی بود و به جز کتاب تحریف قرآن، مقالات تدوین حدیث و پاره‌ای از مقالات دیگر بنده را ترجمه و در آن نشر کرد. خودشان از فضلا هستند و ترجمه قرآنشان به انگلیسی جایزه سال گرفت. کتاب کتابخانه ابن طاوس یکی از کارهای مهم در کتابشناسی شیعه بود.
کفایه الانام فقه فارسی شیعه از قرن هفتم هجری، حسین بن محمد بن حسن رازی آبی، به کوشش رسول جعفریان، تهران، نشر علم، 1394. یک اثر فقهی فارسی از شیعه دوازده امامی از قرن هفتم هجری که سند تاریخ تشیع در ایران پیش از صفوی است.
گزیده حیات سیاسی فکری امامان شیعه، قم، نشر معارف، 1391 (این اثر خلاصه حیات فکری سیاسی امامان شیعه است که برای تدریس در دانشگاه‌ها، توسط خود مرکز معارف خلاصه شد).
لطائف الاذکار للحضار و السفار و المناسک، محمد بن عمر بن عبدالعزیز ابن مازه (م 566) تصحیح رسول جعفریان، تهران، نشر علم، 1392. ترجمه عربی این اثر سال 2017 در اردن، توسط انتشارات دارالورد چاپ شد.
المبعث و المغازی، ابان بن عثمان احمر، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1375. در زمینه بازسازی کتب مفقوده شیعه، این یکی از کارهای نخستین بود که بنده در قم انجام دادم.
مرآت الغیب، سید محمدعلی مبارکه ای، قم، مورخ، 1398
معشوق السفاره، تألیف… کاشانی، مقدمه و تصحیح رسول جعفریان، قم، نشر مورخ، 1395. یک تک نگاری منحصر به فرد درباره سفر از لحاظ اجتماعی و… که مع الاسف کامل نمانده اما همین مقدار هم بسیار عالی است. نام نویسنده را نمی‌دانیم و تنها می دانیم اهل کاشان بوده است.
مکاتبات دوستانه استاد دکتر سید حسین مدرسی طباطبائی و رسول جعفریان، قم، نشر مورخ، 1394. مجموعه‌ای از ایمیل‌های دوستانه طی ده سال از 2005 تا 2015 است. بسیاری از ایمیل‌های استاد حاوی نکات کتابشناسانه و در هر حال قابل استفاده است. فکر کنم این اولین بار بود که کتابی به این سبک منتشر می‌شد، یعنی صرفاً مشتمل بر ایمیل‌ها بود.
مناظره مسلمان و مسیحی (نقد کتاب مشکات صدق)، نوشته کناس اصفهانی، به کوشش رسول جعفریان و فاطمه سادات میررضی، تهران، علم، 1394. اثری از دوره رضاشاه و نوشته شده در اصفهان که به صورت داستانی تنظیم شده و نکات تازه هم دارد.
منشآت سلیمانی، دبیران دبیرخانه شاه سلیمان، تهران، مجلس شورای اسلامی، 1388. اثری درباره آموزش نامه‌نویسی، نویسنده‌ای از خاندان اردوبادی‌ها در قم که بعدها یک نسخه دیگر هم از آن یافت شد، هرچند من بر اساس تک نسخه چاپ کردم. مقاله درباره اردوبادی‌ها و این اثر در مقالات و رسالات تاریخی هست. البته نویسنده هم معلوم شد که کیست، کسی از خاندان نصیری های دوره صفوی که آثار فراوانی از آنها برجای مانده است.
مهدیان دروغین، تهران، نشر علم، 1391، چاپ دوم با اضافات 1394. اصل فکر این کتاب، تدوین دایره المعارفی برای امام مهدی (ع) توسط دارالحدیث بود، اما جدای از آن، به خاطر طرح مسائلی در این زمینه در دوره احمدی‌نژاد، من یادداشت‌های فراوانی نوشتم. چاپ دوم بسیار کامل‌تر و بهتر است. در این کتاب شش رساله نیز تصحیح و منتشر شده است: 1. رساله رد شرح حدیث دولتنا فی آخر الزمان، 2. رساله عشره مبشره، 3. گزارش سه رساله در باره زمان ظهور مهدی (ع)، 40 رساله الهدی از نوربخش در اثبات مهدویت خود، 5. رساله در باره خروج سفیانی، 6. تباشیر المحرورین
میراث اسلامی ایران، ده مجلد، قم، انتشارات مرعشی، فاصله سال‌های 1373 ـ 1378. بنده این کار را به اقتفای فرهنگ ایران زمین و برخی از مجموعه‌های دیگر به آقای دکتر مرعشی پیشنهاد کردم و طی شش سال، ده دفتر از آن انتشار یافت. در این ده مجلد، جمعاً 223 رساله از بنده و دیگر دوستان انتشار یافت. یکی از استادانی که مرتب به بنده لطف داشتند، مرحوم استاد افشار بودند که از سال 69 با ایشان رفت و آمد داشتم. وقتی هم تعطیل شد، ناراحت شدند. سرکار خانم دکتر اصیلی، در نوشتاری با عنوان «نگاهی به مجموعه میراث اسلامی ایران» در کتاب ماه کلیات، شهریور و مهر 1382 به تفصیل آن را معرفی و از رسائل و مصححان نام بردند. رسائلی که بنده تصحیح کردم عبارت بودند از: رساله‌ای نو یافته در نکوهش مشروطه ( 1/175 ـ 223)؛ وقفنامه مدرسه سلطان حسینیه (1/250 ـ 291)؛ مفرحه الانام فی تأسیس بیت الله الحرام (1/367 ـ 392)؛ اظهار الحق و معیار الصدق (2/260 ـ 267)؛ صحیفه الرشاد (2/268 ـ 272)؛ خلاصه الفوائد (2/273 ـ 302)؛ سفرنامه اصفهان (ملک المورخین) (همراه عارف رمضان) (3/17 ـ 62)؛ حرکات مأمورین خارجه در جنوب ایران (3/347 ـ 367)؛ عقائد عباسیه (3/369 ـ 380)؛ لمعات ملکوتیه (همراه محسن صادقی) (3/727 ـ 750)؛ تاریخ اصفهان (ملک المورخین) (4/447 ـ 528)؛ الاحکام الدینیه فی تکفیر قزلباش (4/718 ـ 739)؛ سفرنامه عتبات و مکه مولف ناشناخته (همراه صادق برزگر) (5/119 ـ 228)؛ سفرنامه مکه ظهیر الملک (5/229 ـ 261)؛ سفرنامه مکه دختر فرهاد میرزا (5/263 ـ 320)؛ سفرنامه ملاابراهیم کازرونی (5/321 ـ 385)؛ سفرنامه مکه از خودم (5/495 ـ 539)، متن فارسی نزهه الزاهد (6/275 ـ 340)؛ تنزیه القمیین عن المطاعن (6/461 ـ 460)؛ رساله نوروزیه آقا رضی قزوینی (6/683 ـ 705)؛ رساله رد بر جماعت صوفیان علی قلی جدید الاسلام (7/11 ـ 54)؛ زرندیه داستان نظارت مأموران شیره تریاک در زرند کرمان (7/55 ـ 69)؛ رساله در احوال آیت الله میرزا حسین سبزواری در قیام گوهرشاد به روایت معلم حبیب آبادی (7/71 ـ 80)؛ رساله فی بیان شرب التتن و القهوه شیخ حر عاملی (7/81 ـ 92)؛ آگهی شهان از تاریخ جهان (8/535 ـ 626)؛ سفرنامه منظوم حج از بانوی اصفهانی (9/337 ـ 391).
میراث مکتوب شیعه، حسین مدرسی طباطبائی، (ترجمه با همکاری سید علی قرائی)، قم، کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران، 1383. چاپ جدید با اصلاحات و اضافات، قم، نشر مورخ، 1386
نُزْهَهالزاهد و نهْزهالعابد، تألیف به سال 596 هجری، تهران، دفتر میراث مکتوب، 1375. از متون دعایی شیعه، به فارسی کهن، و اثری که میانه مصباح المتهجد شیخ طوسی (م 46) و آثار ابن طاووس (م 664) نوشته شده است. در واقع سندی است از حضور تشیع در ایران.
نگار و نگاره، بحثی دربارهٔ نقاشی‌هایی از حرمین شریفین از قرن یازدهم هجری، تهران، علم، 1392. طی این سال‌ها دریافتم که کتاب فتوح الحرمین، در مکه و مدینه تکثیر می‌شده، به صورت خطی با نقاشی، و به همین دلیل، نسخه‌های فراوانی از آن هست که زائران خریده به دیار خود می‌برده‌اند. من بر اساس تعدادی از نسخ، نقاشی‌ها را آورده و توضیح تاریخی درباره اماکن مقدسه حرمین دادم که حاصلش همین کتاب شد.
نیل المرام فی مذهب الائمه علیهم السلام، عبدالرحیم بن معروف رستمداری، به کوشش رسول جعفریان، قم، مورخ، 1395. یک اثر کامل و مفصل در فقه شیعه به فارسی از منطقه شمال ایران، در روزگاری پیش از صفوی. مقدمه مفصلی درباره تشیع در مازندران پیش از صفوی دارد.
هنر انقلاب، 57 پوستر از انقلاب 57، تهران، مجلس شورای اسلامی، 1390. انتخابی بود از میان بیش از دو هزار پوستر که در سالهای نخست انقلاب منتشر شده بود.
وجیزه التحریر، محمد بن سبزعلی اصفهانی، به کوشش رسول جعفریان، قم، نشر مورخ، 1393. یکی از بهترین نمونه‌ها برای آموزش تنظیم اسناد عرفی و شرعی از دوره قاجار.
الوجیزه فی تعریف المدینه، (چاپ شده در بسوی ام‌القری)، تهران، نشر مشعر، 1373.
وسیله الخادم الی المخدوم در شرح صلوات چهارده معصوم ع، فضل‌الله روزبهان خنجی اصفهانی، قم، کتابخانه مرعشی، 1372، و چاپ دوم با اصلاحات و مقابله با نسخه دیگر، قم، انصاریان، 1375. یافتن این اثر جالب بود. من در اندیشه تدوین مقاله‌ای درباره برخی از آثار اهل سنت درباره دوازده امام بودم، کاری که بعدها به عنوان سنیان دوازده امامی در تاریخ تشیع آوردم. در همان حین، فهرست‌های مرعشی را مرور می‌کردم که چشمم به این اثر افتاد. کسی از این اثر خنجی اطلاعی نداشت و بعدها که نسخه دیگر هم یافت شد، اطمینان کامل حاصل شد. انصاریان، متن اردوی این کتاب را هم منتشر کرد.